انواع صورتحساب الکترونیکی

انواع صورتحساب الکترونیکی

فرایند هر معامله‌ای در سندی به‌نام فاکتور یا صورتحساب ثبت می‌شود که در آن اطلاعاتی از معامله، شامل اطلاعات کالا یا خدمات، اطلاعات طرفین معامله و تاریخ و قیمت ثبت می‌شود. حسابرسی مالیاتی نیز با توجه به فاکتور فروش، به‌صورت فصلی و سالیانه محاسبه می‌شده است اما با تصویب قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان و دیجیتالی‌شدن فرایند، فاکتورها باید به‌صورت صورتحساب الکترونیکی در سامانه مودیان ثبت شوند.

برحسب آئین‌نامه اجرائی موضوع ماده (۹۵) قانون مالیات‌های مستقیم، انواع صورتحساب الکترونیکی به سه نوع تقسیم می‌شود که هر کدام در قالب چندین الگو ارائه می‌شوند و شما با توجه به نوع کسب‌وکار خود باید صورتحساب و الگوی مناسب را انتخاب کنید.

دسته‌بندی دیگری نیز وجود دارد که صورتحساب الکترونیکی را بر اساس موضوع تقسیم‌بندی می‌کند، شامل؛ اصلی، اصلاحی، ابطالی و برگشت از فروش که همان مرجوعی است.

به‌دلیل ضرورت ثبت و صدور صورتحساب الکترونیکی در سامانه مودیان، شناخت انواع این صورتحساب‌ها و انتخاب نوع درست آن در فرایند ثبت اهمیت بسیاری دارد تا حسابرسی با مشکل مواجه نشده و مودی مشمول جریمه نشود. در ادامه این مطلب به توضیح کامل تمام این دسته‌بندی‌ها می‌پردازیم. حتی اگر برای صدور صورتحساب خود از شرکت معتمد استفاده می‌کنید، بهتر است با این موارد آشنایی داشته باشید.

شماره منحصربه‌فرد مالیاتی

از آنجا که تمامی صورتحساب‌های الکترونیکی باید دارای شماره منحصربه‌فرد مالیاتی باشند تا اطلاعات فاکتور در حافظه مالیاتی مودی ذخیره شود، درج آن برای تائید فاکتور ضروری است.

شماره منحصربه‌فرد مالیاتی، شماره‌ای یکتا شامل ۲۲ کاراکتر (حرف و عدد) است که با شناسه یکتای حافظه مالیاتی شروع می‌شود.

نحوه صدور صورتحساب الکترونیکی و دریافت شناسه یکتا را نیز می‌توانید در این مطلب مشاهده کنید.

الگوهای صورتحساب الکترونیکی

سازمان امور مالیاتی، صورتحساب الکترونیکی را در سه دسته کلی تقسیم‌بندی کرده است:

صورتحساب الکترونیکی نوع اول

در صورتحساب الکترونیکی نوع اول، اطلاعات کاملی از معامله، شامل اطلاعات خریدار و فروشنده، نوع و مشخصات کالا، تعداد، قیمت و تاریخ درج می‌شود. در این نوع صورتحساب که اطلاعات خریدار نیز به‌طور کامل ثبت می‌شود، پس از ثبت و تائید فاکتور، در کارپوشه خریدار نمایش داده می‌شود تا به تائید خریدار نیز برسد.

صورتحساب الکترونیکی نوع اول را بر حسب نوع فروش به هفت الگو تقسیم می‌کنند که اگر معامله شما مشمول یکی از موارد ۲ تا ۷ قرار نگیرد، می‌توانید آن را فروش عمومی در نظر بگیرید.

• • الگوی اول: فروش
  • الگوی دوم: فروش ارزی، صرفا برای صرافی‌ها
  • الگوی سوم: طلا، جواهر و پلاتین، صرفا برای فروشندگان طلا و جواهر
  • الگوی چهارم: قرارداد پیمانکاری
  • الگوی پنجم: قبوض خدماتی
  • الگوی ششم: بلیط هواپیما
  • الگوی هفتم: صادرات

صورتحساب الکترونیکی نوع دوم

در صورتحساب الکترونیکی نوع دوم، اطلاعات معامله و فروشنده در فاکتور ثبت اما اطلاعات هویتی خریدار درج نمی‌شود. در نتیجه اعتبار این صورتحساب الکترونیکی برای خریدار محاسبه نمی‌شود.

برای این نوع صورتحساب تنها دو الگو در نظر گرفته شده است:

• • الگوی اول: فروش کالا و خدمات
  • الگوی دوم: طلا، جواهر و پلاتین که صرفا برای فروشندگان طلا و جواهر کاربرد دارد

صورتحساب الکترونیکی نوع سوم

اگر شما در کسب‌وکارتان از دستگاه کارت خوان یا درگاه پرداخت استفاده می‌کنید، رسید پرداخت آن که دارای شماره منحصربه‌فرد مالیاتی است، معادل صورتحساب الکترونیکی نوع سوم در نظر گرفته شده و در آن تنها مبلغ معامله و مشخصات پذیرنده ثبت می‌شود. این مشخصات عبارتند از:

• • شماره سوئیچ
  • شماره پذیرنده
  • شماره پایانه
  • شماره پیگیری
  • تاریخ پرداخت

با توجه به اینکه اطلاعاتی از خریدار در این رسید یافت نمی‌شود، اعتباری را نمی‌توان برای خریدار در نظر گرفت. برای این نوع صورتحساب الکترونیکی الگویی تعریف نشده است.

نحوه تکمیل الگوهای صورتحساب الکترونیکی

برای تکمیل انواع صورتحساب الکترونیکی در الگوهای مختلف، باید اطلاعات مختلفی را ثبت کنید، جزئیات نحوه تکمیل آن‌ها را می‌توانید در اینجا مشاهده کنید.

موضوع صورتحساب الکترونیکی

همان طور که گفتیم، صورتحساب الکترونیکی را بر اساس موضوع نیز تقسیم‌بندی می‌کنند که هر یک در موقعیتی خاص کاربرد دارد.

صورتحساب الکترونیکی اصلی فروش

فاکتور فروش مرسوم، چه به‌صورت سنتی و چه به‌صورت الکترونیکی، فاکتور اصلی فروش نام می‌گیرد.

صورتحساب الکترونیکی اصلاحی

اگر پس از صدور فاکتور متوجه شدید که اطلاعاتی در آن باید اصلاح شود و این موارد شامل اطلاعات اصلی نیست، فروشنده یا صادرکننده فاکتور باید صورتحساب الکترونیکی جدیدی را تحت عنوان صورتحساب الکترونیکی اصلاحی با شماره منحصربه‌فرد مالیاتی صورتحساب مرجع به سامانه مودیان ارسال کند. اگر از نوع صورتحساب نوع اول باشد، به تائید خریدار نیاز دارد.

اطلاعات اصلی که در فاکتور اصلاحی قابل‌ویرایش نیستند، عبارتند از:

• • شماره اقتصادی یا شناسه ملی
  • شماره ملی
  • شناسه مشارکت مدنی
  • کد فراگیر اتباع غیرایرانی خریدار
  • شناسه کالا یا خدمت

صورتحساب الکترونیکی ابطالی

در صورتی که در فاکتور صادرشده، اطلاعات اصلی نیاز به ویرایش داشته باشند، فروشنده باید صورتحسابی را حاوی شماره منحصربه‌فرد مالیاتی مرجع تحت عنوان صورتحساب الکترونیکی ابطالی در سامانه ثبت کند تا فاکتور مرجع باطل شود. پس از ابطال، دیگر امکان ارسال صورتحساب اصلاحی برای آن فاکتور وجود ندارد.

شرط ابطال نیر بهره‌برداری‌نکردن از آن در امور تجاری و پرونده‌های مالیاتی است.

صورتحساب الکترونیکی برگشت از فروش

در صورتی که پس از ثبت فاکتور در سامانه مودیان، کالا از طرف خریدار برگشت داده شود، فروشنده باید فاکتوری تحت عنوان صورتحساب الکترونیکی برگشتی در سامانه ثبت کند. انجام این کار برای صورتحساب‌های اصلی و اصلاحی امکان‌پذیر است.

صورتحساب الکترونیکی کسب‌وکارها

اینکه هر کسب‌وکاری باید از چه نوع صورتحساب الکترونیکی استفاده کند، به شما در انتخاب فاکتور صحیح کمک می‌کند.

برای مثال کسب‌وکارهایی که محصول یا خدمات خود را به کسب‌وکارهای دیگر ارائه می‌کنند و در دنیای تجارت با B2B شناخته می‌شوند، معمولا از صورتحساب الکترونیکی نوع اول استفاده می‌کنند که دارای اطلاعات فروشنده، خریدار و معامله است و به این ترتیب، اعتبار ارزش افزوده برای خریدار نیز محاسبه می‌شود.

در صورتی که از صورتحساب نوع دوم یا سوم استفاده کنند، دیگر مشمول اعتبار ارزش افزوده نخواهد شد.

در معاملات کسب‌وکارهایی که محصول یا خدمات به مصرف‌کننده نهایی ارائه می‌شود، الزامی به استفاده از صورتحساب الکترونیکی نوع اول نیست و نوع دوم و سوم مرسوم‌تر هستند. اما این نکته را باید به خاطر داشته باشید که اگر از صورتحساب الکترونیکی نوع سوم استفاده کنید، چون امکان بررسی دقیق از نوع معامله وجود ندارد، تمام محصولات و خدمات مشمول مالیات هستند اما در صورتحساب الکترونیکی نوع دوم، کالا یا خدمات معاف از مالیات قابل‌شناسایی بوده و حسابرسی دقیق‌تر است.