مدیریت انبارداری
مدیریت انبارداری : انبارداری به مجموعهی فعالیتهای سفارش مواد اولیه، استفاده از آن و عرضه و فروش کالا اطلاق میشود. درصد قابل توجهی از دارائیهای سازمانها در موجودی های انبار آنها انباشته شده است و این امر نشانگر اهمیت امر مدیریت انبار است. در گام اول مدیریت انبار به جهت بررسی موادی که در اختیار است و موادی که کمبود در آنها وجود دارد، برای صاحبان سرمایه ضروری است.
اداره انبارها سخت و گران است. سازمانها درصددند تا بهترین راهکار بهینهای که متضمن حداقل هزینه باشد، پیدا کنند. در این راستا علم مدیریت انبار و آشنایی با فنون مهم در این حیطه بسیار راهگشاست.
در بیشتر حرفهها و مشاغل نیاز به فهرست کردن کالاهای موجود در انبار وجود دارد. این امر حتی در مشاغلی که بیشتر بر عرضه تاکید دارند تا بر حفظ کالا در انبار نیز صدق میکند. در این مسیر دو نوع سیستم انبارداری وجود دارد: سیستم ثبت ادواری و سیستم ثبت دائمی.
فارغ از وجود اینکه چه نوع سیستمی وجود دارد، اصل اساسی سازگاری و هماهنگی بین بخشهای مختلف یک سازمان است. سازگاری تنها در صورتی به وجود خواهد آمد که آن سازمان از یک سیستم منسجم، هماهنگ و قابل قبول پیروی کند و کلیه اجزای آن در چارچوب یک استراتژی و اهداف از قبل تعیین شده اقدام به برقراری ارتباط صحیح و منظم با یکدیگر کنند.
تاریخچه انبارداری در ایران تنوع وپیچیدگی سازمانها مشکلات و مسائل مختلف را باخود به همراه داشت .
وچون سازگاری و هماهنگی بین بخشهای مختلف یک سازمان فقط در صورتی به وجود خواهد آمدکه آن سازمان از یک سیستم منسجم ، هماهنگ و قابل قبول پیروی کندو کلیه اجزای آن در چارچوب یک استراتژیکی و اهداف از قبل تعیین شده اقدام به برقراری ارتباط صحیح و منظم با یکدیگر نمایند.
انبار ، یک از بخشهای است که به عنوان یک حلقه اصلی در هر سازمان وجود دارد با توجه به نیازهای روزافزون و متفاوت سازمانها ، وظایف انبار نیز تغییر کرده و پیچیده تر شده اساساً تا قبل ازشهریور ۱۳۴۰ به علت فقدان قوانین مخصوص که بتواند وظایف و مسولیت های صریح انبارداران کالا را در مقابل صاحبان کالا تعیین کند وهمچنین عدم آشنای بسیاری ازصاحبان کالاها با اصول جدید انبارداری متداول در کشورهای مترقی جهان وضع اغلب انبارهای تجاری ایران فوق العاده اسف بار بود.
کالاها در آن زمان در مکان های با اسامی مختلف مانند : بنگاه – گاراج- تیمچه – قیصریه – بارانداز سرای تجاری و…نگهداری می شد و اغلب انبارداران افرادی بی سواد بوده که تمام آمار و موجودی کالا ها را با خط ناخوانا بر روی دفترچه های کثیف نگهداری می نمودند تا این که در ششم بهمن ماه سال ۱۳۴۰ هیئت وزیران شرایط تاسیس انبارهای عموم راتصویب نمود و اولین شرکت سهامی انبارهای عموم ایران در ۱۲ دیماه همان سال تاسیس و به ثبت رسید.
تعریف انبار بطورکلی انبار محل و مکانی (تحت کنترل) است، که یک یا چند نوع کالای بازرگانی، صنعتی، مواد اولیه یا فرآورده های مختلف به طور منظم، طبقه بندی و صحیح در آن برای مدتی نگهداری می شود.
تعریف کالا هرگونه ملزومات، قطعات یدکی ماشین آلات، ماشین آلات تولید، مواد اولیه، قطعات نیمه ساخته، محصول نهایی، ابزار تولید و ساخت، اقلام مصرفی غیر مستقیم تولید و ساخت، تجهیزات رایانه ای، ملزومات اداری، کالای تجاریکه برای تولید یا پشتیبانی تولید یا فروش یا انجام خدمات استفاده می شود و تحت کنترل انبار می باشد، کالا نامیده می شود.
معرفی انبارداری کار انبارداری یک شغل مهم و پرمسؤلیت است.
اجناس و موجودیهای انبار باید تحت اختیار یک انباردار مسؤل باشد. اگرچه اجناس یکی از مهمترین عوامل هزینه است که به طور متوسط ۵۵ درصد کالای ساخته شده را تشکیل میدهد.
به همین جهت است که مؤسسات صنعتی تا حدودی مجهز جهت تدارک و خرید و انبار کردن مواد خواهند بود. موجودی کالاهای انبار باید در محلهای محفوظ و دور از خطر بطور منظم طوری نگهداری شود که دسترسی به ان در مواقع لزوم به آسانی میسر باشد.
نوع و مقدار مواد و حداقل و حداکثر موجودی هر یک از اقلامی که میزان آن توسط مدیران فنی تعیین می شود باید پیوسته مورد نظر انبار دار قرار گیرد .
مسؤلیت انبارداری را نباید در اختیار اشخاص ناوارد به انبارداری مانند سرکارگر یا سرپرست کارگاه محول نمود. بنابراین به امور تدارکات انبارداری و امور مربوط به ذخایر و انبار کردن باید اهمیت بسیاری داده شود .
تعریف انبارداری : عبارت است از دریافت جنس یا کالا از خارج ( از قسمتهای مختلف شرکت ، یا دیگران از خارج شرکت) و نگهداری آنها با توجه به قوانین انبارداری که باعث سهولت در تحویل دادن ( صدور ) و تحویل گرفتن ( ورود ) با کمترین وقت و نیروی مورد نیاز باشد و رسانیدن اجناس و کالاهای مورد نیاز قسمتها یا خریداران به آنها در حداقل وقت ممکن براساس مدارک و ضوابط قانونی.
کمک انباردار : کسی است که علاوه برمهارت کار انبار می تواند از عهده کنترل کالاهای ورودی به انبار، جابجایی و چیدن آنها ، انبار گردانی، دادن اطلاعات به واحد سفارشات و تحویل کالاهای امانی و رعایت اصول و مقررات انبارداری برآید. جابجایی : جابجایی عبارت است از؛ فعالیتی که از زمان ورود کالا به انبار و قرار گرفتن در جای مناسب تا زمان خروج کالا از انبار انجام می شود.
سیستم اطلاعاتی انبار : منظور از سیستم اطلاعاتی اجرای عملیات مربوط به کالای موجود در انبار و همچنین نظارت بر کنترلهای لازم روی مراحل مختلف این عملیات برطبق روش منطقی و سیستماتیک می باشد.
یا به عبارت دیگر روشی است منطقی که میتوان کالای مورد نیاز را تهیه و نگهداری نمود.
چینش کالا در انبار
چیدن کالا پس از دریافت و تحویل گرفتن کالا یا اجناس و صدور رسید انبار، نیاز به چیدن کالا در جای مناسب طبق اصول و روال خاصی می باشد .
این اصول عبارت است از : • تعیین محل قرار دادن کالا ( انبار، قفسه، طبقه، ردیف) • چیدن و انبار نمودن کالا • تهیه کارت شناسی کالا و نصب آن بر روی اجناس تعیین محل قرار دادن کالا ( انبار – قفسه – طبقه – ردیف ) یکی از راههای بالا بردن راندمان و ایجاد نظم و کاهش هزینه ها و ضایعات و به حداقل رساندن زمان، چیدن صحیح کالا می باشد. به چیدن و نگهداری کالا در انبار در یک محل خاص صفافی گفته می شود.
یکی از متداولترین شیوه های نگهداری، روش کدبندی کردن محل ، قفسه ، راهرو و طبقات است؛ که در مؤسسات بزرگ به خود انبار تعلق گرفته می شود.
بهترین عوامل قرار گرفتن کالا در انبار میزان تقاضا یا مصرف کالا محل و موقعیت و شکل ظاهری و نوع ساختمان انبار وجه تشابه امکانات و تجهیزات انبار خصوصیات فیزیکی خصوصیات کیفی کالا میزان تقاضا یا مصرف کالا : منظور از مصرف یا میزان ارسال کالامی باشد، که به طور کلی می توان به سه دسته پر مصرف، متوسط مصرف و کم مصرف تقسیم نمود. که بهتر است کالای پر مصرف نسبت به دو نوع دیگر در دسترس باشد.
محل، موقعیت، شکل ظاهری و نوع ساختمان انبار : هنگام قراردادن کالا در انبار باید به محل و موقعیت ساختمان انبار، ظرفیت مفید و قابل استفاده، وجود ستونهای داخل انبار، درب های ورودی و خروجی انبار، تهویه و نورگیری و شکل ظاهری انبار، ارتفاع و ابعاد مختلف انبار و غیره توجه نمود .
وجه تشابه : یکی دیگر از عوامل، تشابه یا تشابه مصرف کالا می باشد. مثلاً اجزاء موتور در یک قسمت و اجزاء روشنایی در قسمت دیگر که دراین تشابه مصرف را می رساند، و یا آچارها در یک قسمت و لوله ها در قسمت دیگر که این خود تشابه کالاها را می رساند. لذا قرار گرفتن اقلام مشابه وهم مصرف در کنار هم باعث کوتاهی مسافت، کاهش خستگی، تسهیل در دسترسی به موقع و فراهم سازی کالا در پاسخگویی به درخواستها می گردد.
امکانات و تجهیزات انبار : یکی دیگر از عواملی که در تعیین محل قرار دادن کالا مؤثر است، امکانات و تجهیزات موجود در انبار می باشد. این تجهیزات شامل وسایل حمل و نقل داخل انبار و سایر تجهیزات انبار می باشد.
خصوصیات فیزیکی : یکی دیگر از عوامل در تعیین محل قرار دادن کالا خصوصیات فیزیکی می باشد. خصوصیات کیفی کالا : این خصوصیات شامل کالای فاسد نشدنی، قابل انفجار، سمی بودن و گران قیمت بودن یا نبودن می باشد .
چیدن و انبار نمودن کالا : برای چیدن کالا در انبار باید به نکاتی توجه کرد که عبارتند از : الف: در چیدن کالا در انبار حتی الامکان اجناس را نباید پخش چید، بلکه بیشتر از ارتفاع بجای سطح استفاده کرد.
آن هم به وسیله قفسه بندی یا با استفاده از پالت، کالاها را تا حد مجاز استفاده از ارتفاع یعنی رعایت حداقل فاصله ۶ سانتی متری از سقف بر روی هم قرار داد.
ب: بعضی از اقلام مانند قطعات فلزی را می توان بدون صدمه دیدن در محیط آزاد انبارکرد.
ج: طول وعرض قفسها باید متناسب با اندازه اجناس باشد.
د: انبار کردن قفسه ها باید متناسب با وسایل جابجایی و حمل و نقل درنظر گرفته شود.
برای مثال، برای انبارهایی که فقط قفسه دارند و هیچ گونه تجهیزات حمل و نقل استفاده نمی شود، فاصله آنها باید به اندازه دونفر که به راحتی عبور کنند باشند.
ه: بعضی از اجناس مصرف فعلی دارند مانند ضدیخ که بعد از زمستان باید آن را جابجا نمود تا استفاده بیشتری از فضای انبار شود.
و: در خصوص کالاهایی که باید پیمانه، وزن و یا متر شوند حتی الامکان باید در نزدیک محل اندازه گیری باشند.
عوامل مؤثر در انتخاب محل انبار با توجه به اهمیت انبارها، برای ساختن یک انبار مناسب عوامل زیر را باید در نظر گرفت :
– برآورد ظرفیت یک انبار
– در نظر گرفتن نقطه مبدأ و مقصد
– محدودیتهای زمین و عوامل جانبی آن
– محدودیتهای قانونی و مسائل جانبی
– حفاظت وایمنی عوامل تخریب کالا عوامل تخریب کالا بسته به نوع کالا و شرایط نگهداری آن متفاوت می باشد و شرکتهای تولید کننده به مرور زمان و با کسب تجربه راهکارهای گوناگون برای جلوگیری از خرابی کالا و یا جنس تولید شده خود در انبارها و یا موقع بارگیری و حمل و نقل آن پیدا کرده اند .
عوامل تخریب کالا
۱- عوامل فیزیکی
۲- عوامل شیمیایی
۳- عوامل بیولوژیکی
۴- عوامل مکانیکی .
در شرکتهای سهامی آب و فاضلاب بیشترین نوع عامل تخریب از نوع عوامل فیزیکی می باشد .
عوامل فیزیکی مدیریت انبارداری مانند :
زلزله : زلزله یک عامل تخریبی است و برای جلوگیری از آن باید ساختمان انبار قدرت و مقاومت زلزله را داشته باشد بنابراین در موقع ساختن بنای انبار باید پیش بینی لازم شود.
سیل : سیل نیز از عوامل دیگر تخریب است و برای جلوگیری از آن نباید انبار را در مسیر سیل ساخت .
دزدی : دزدی نیز از عوامل دیگر تخریب است برای کاهش این خطر باید از ورود افراد متفرقه به داخل انبار جلوگیری کرده و پنجره ها و دربها را نرده کشی و مجهز به دزدگیر نمائیم.
حتی الامکان انبار در محلهای عبور و مرور و در کنار خیابان ساخته نشود و به طور کلی در ساخت انبار امنیت آن در نظر گرفته شود
آتش سوزی : آتش سوزی نیز خود یکی دیگر از عوامل تخریب است و برای جلوگیری از آن باید به پرسنل انبار آموزشهای لازم را درباره اطفای حریق بدهیم ودر موقع بروز آن هرچه سریعتر به آتش نشانی اطلاع داده و در محوطه انبار کپسولهای آتش نشانی، آب، تابلوهای هشدار دهنده و… مهیا باشد .
انواع وسایل حمل و نقل :
۱-چرخ دستی : چرخ دستی ها وسایلی هستند که به وسیله فرد در حالت ایستاده حرکت داده می شوند. این وسایل می توانند با نیروی محرکه یا بدون آن باشد.
نیروی محرکه چرخهای دستی معمولاً به وسیله انرژی الکتریکی تأمین می شود و هدایت آنها به وسیله فرد صورت می گیرد.
چرخهای دستی در انواع متنوعی ساخته شده اند که برحسب نیاز نوع مناسب آن انتخاب و مورد استفاده قرار می گیرد.
از این وسایل برای حمل بارهای کم و در مسافتهای کوتاه استفاده میشود.
در انتخاب این وسایل برای داخل انبار باید به ابعاد چرخ دستی و عر ض راهرو های بین قفسه های انبار دقت نمود .
انواع چرخ دستی عبارتنداز :
– چرخ دستی افقی ( ساده )
– چرخ دستی چند طبقه
– چرخ دستی جمع آوری سفارشات
– چرخ دستی مایل مکان ساخت انبار امروزه متخصصین و طراحان با کسب تجربه و اطلاعاتی که در طی سالها کار و تلاش از طراحان گذشته بدست آمده و با سرعتی که علوم امروز از لحاظ معماری و شهر سازی و امور ساختمانی پیشرفت کرده، دیگر برای ساختن مکانی برای استقرار کالا که به آن انبار می گویند دچار هیچ مشکلی نمی شوند و انبارها را به بهترین شکل ممکن و در بهترین مکان طراحی کرده و شروع به ساخت ساختمان آن می کنند.
حال برای آشنایی بیشتر با شرایط محیطی آن، چند نکته ساده و در عین حال مهم را برای شما توضیح خواهیم داد .
انبارها عموماً به دو گروه مختلف تقسیم می شوند :
۱) انبارهای مرکزی
۲) انبارهای فرعی کارشناسان با توجه به نوع و شرایط تولید و حجم جنس تولید شده، محل استقرار انبار را، که تا حد امکان باید به محل دریافت و ارسال کالا نزدیک باشد، انتخاب می کنند.
با این روش در هزینه نقل و انتقال صرفه جویی شده و در عوض سرعت کار بالا رفته و به میزان قابل توجهی در سود دهی تولید تأثیر دارد و این در مورد ساخت هر دو گونه انبار چه مرکزی و چه فرعی رعایت می شود.
پس از خرید کالا، نوبت به مرحله ورود کالا به انبار شرکت می باشد. بدین صورت که فروشنده ضمن ارسال کالا، نسبت به ارسال فرمی بنام ( صورت حساب ) که شامل مشخصات کالای فرستاده شده، تعداد یا مقدار آن، قیمت واحد و قیمت کل آن می باشد، مبادرت می نماید و با ورود کالا به انبار مؤسسه و تحویل آن به انباردار نسبت به صدور ( برگ رسید کالا به انبار ) اقدام می شود که شامل فاکتور یا صورتحساب، فروشنده، وسیله حمل، شرح کافی تعداد یا مقدار آن، واحد، وزن، ارزش واحد و قیمت کل آن می باشد.
مزایا و معایب سیستم – شناسایی و دسترسی بهتر و راحت تر به موجودی انبار، مخصوصاً در مؤسسات با حجم موجودیهای زیاد و متنوع . – دادن اطلاعات دقیق و صحیح به مدیریت و سایر بخشهای مؤسسه .
– سیستم مدیریت انبارداری با داشتن اهداف از پیش تعیین شده خود می تواند اطلاعاتی کافی به افراد تازه وارد بدهد .
– اطمینان خاطر برای مدیران و مسؤلین بخشها در برابر سیستم منظم که متکی بر اطلاعات صحیح و کافی است .
– کنترل دقیق سیستم از طریق کنترل موجودیهای انبار و بررسی اشکالات آن .
– کاهش هزینه های مصرف بدون مواد و تأثیر روحی مثبت به علت وجود نظم و آگاهی مسؤلین از میزان دقیق موجودیها . معایب نداشتن سیستم انباداری
– ممکن است کمبود فضا در انبار بوجود آید زیرا کالاها خوب چیده نشده و یا قبلاً پیش بینی نشده است.
– عدم نظم باعث جابه جایی اضافی و اتلاف وقت پرسنل انبار و در کل صدمه دیدن کالا می شود.
– اتلاف وقت در مواقع انبار گردانی به علت نامرتب بودن انبار
– عدم توجه به وسایل ایمنی و نحوه استقرار کالا و حمل نقل می تواند موجب بروز خسارت جانی و مادی برای موسسه می شود.
انبارها در موسسات تولیدی با توجه به تولید و دامنه فعالیت کارخانه ، به دو نوع مرکزی ( اصلی ) و فرعی تقسیم می شوند .
در کارخانه های بزرگ تولیدی به علت حجم زیاد تولید، ساختمان انبار مرکزی را نمی توان نزدیک کلیه واحدهای تولیدی احداث نمود.
لذا در هر واحد تولیدی انبار فرعی ایجاد می گردد و انبار مرکزی هر چند وقت یک بار، مواد مورد نیاز واحدهای مختلف تولیدی را به انبار همان واحد ارسال می نماید.
در این صورت، برای اداره انبارهای فرعی، به کمک انبارداری نیاز است که مسؤلیت اداره این انبارها را زیر نظر انباردار به عهده بگیرند مدارک کالا در انبار مدارکی است که در هنگام ورود کالا به انبار باید صادر شود تا انباردار رسیدن جنس را به انبار تأیید کن .
این مدارک قابل استفاده در قسمتهای دیگری از جمله :
حسابداری، کامپیوتر مرکزی،
ـ کاردکس مرکزی، دایره خرید و … می باشد .
این مدارک عبارتند از :
در خواست کالا، در خواست خرید، رسید انبار ( قبض انبار ) که بعداً به توضیح آنها می پردازیم .
اهمیت و سازمان انبارها:
سازمان انبارها : نظر به این که قسمت عمده ای از منابع نقدی شرکتهای تولیدی، به مصرف سرمایه گذاری برای موجودیهای مواد می رسد، اگر از روشهای انبارداری مطمئن و منظمی استفاده نشود، زیانهای جبران ناپذیری ببار خواهد آمد.
به عنوان مثال، نداشتن موجودی مواد به حد کافی، موجب وقفه های زیان آوری در تولید می شود و با خریدهای فوری برای جلوگیری از این وقفه ها نیز هزینه های تولید افزایش می یابد.
اگر مواد بیش از حد مطلوب خریداری شده باشد، باعث رکود سرمایه و افزایش هزینه های انبارداری و نابابی مواد می شود.
روش انبارداری باید طوری طراحی گردد که از حیف و میل، فاسد شدن و افت نا مناسب مواد جلوگیری شود و نقل و انتقال، جابه جایی، حفظ و حراست موجودی مواد به طور مطلوب صورت گیرد .
اهمیت انبار :
هدف از ایجاد مدیریت انبارداری چه در سازمانهای دولتی و چه در بخش های خصوصی تأمین، نگهداری و در دسترس قرار دادن سری وسایل مورد نیاز آنها می باشد. بطوریکه اگر مواد و لوازم مورد نیاز به موقع تهیه و در دسترس واحد مصرف کننده قرارداده نشود، در گردش کار و فعالیتهای آن مؤسسه ایجاد می گردد .
ساختمان انبارها ترجیحاً باید نزدیک به محل تولید باشد.
تا انتقال مواد، مخصوصاً مواد سنگین و پر حجم به واحدهای تولیدی، به آسانی صورت گرفت، هزینه آن نیز به حداقل کاهش یابد .
انواع انبارها :
از نظر نوع کالایی که در آن نگهداری می شود :
الف) انبار کالاهای معمولی که در شرکت سهامی آب و فاضلاب از این نوع انبار استفاده می شود، به انبارهایی اطلاق می شود که نگهداری اقلام آن شرایط و تجهیزات مخصوص را نمی خواهد.
اقلام در این انبار به شکل جامد کانتینر شده، بسته ها و کارتن ها می باشند.
ب) انبار مواد قابل انفجار
ج) انبار کالاهای فاسد شونده
د) انبار مواد فله ای
ه) انبار مواد شیمیایی
انواع انبار از نظر ساختمان انبارها از نظر ساختمان به سه دسته تقسیم می شوند :
الف) ساختمان کامل پوشیده
ب) ساختمان سرپوشیده بدون دیوار
ج ) انبار محوطه باز یا بارانداز که در شرکت سهامی آب و فاضلاب از انبار ساختمان کاملاً پوشیده استفاده می شود.
لازم به ذکر است که انبارهای کاملاً پوشیده به انبارهایی که دارای سقف ، دیوار و درب می باشند اطلاق می شود وبرای ساختمان این گونه انبارها می توان از مصالح ساختمانی مختلف استفاده نمود و در این گونه انبارها اقلامی نگهداری میشود که حفاظت آنها از باد، باران، آفتاب، سرقت و… ضرورری است.
انبارداری و انبارش کالا (Warehousing and Storage):
به عملیات دریافت، تخلیه، بارگیری و نگهداری کالاهای مورد نیاز افراد و سازمان در مکان هایی با شرایط مناسب، صحیح و تحویل به موقع آنها به مصرف کننده، اطلاق می شود، انبارداری شامل سیستمهای قرار گرفتن جنس در انبار و ایجاد روشها و اعمال مدیریت کنترل موثر از زمان ورود تا لحظه تحویل است.
به عبارت دیگر انبارداری عبارت است، از دریافت جنس یا کالا از خارج یا داخل سازمان و نگهداری آن طبق نظم و اصولی که متضمن سهولت در تحویل دادن (صدور) و تحویل گرفتن (ورود) باشد.
انواع موجودی کالا: اقلام مواد اولیه مستقیم بر مصرف تولید (Raw Materials): شامل انواع مواد اولیه یا خام مصرفی بکارگیری جهت تولید محصول یا کالای دیگر می باشد.
اقلام مصرفی غیر مستقیم تولید: شامل روانکارها، قطعات تند مصرف ماشین آلات، قطعات یدکی ماشین آلات (Spare Parts)، ابزارهای مرتبط با ماشین آلات و… که در روند تولید یا پشتیبانی تولید استفاده می شود.
محصول نهایی (Finished Goods): کالایی که مطابق سفارش مشتری یا بازار فروش، کلیه مراحل تولید و ساخت را طی کرده و تأییدیه های لازم کیفیت را دریافت کرده و آماده فروش و عرضه به مشتری باشد، محصول نهایی شناخته می شود.
ملزومات (Supplies): لوازم خدماتی، ساختمانی، بهداشتی، رفاهی، اداری را ملزومات گویند.
قطعات نیمه ساخته (Goods In Process) Work In Process: کلیه قطعات میانی تولید شده (یک یا چند مرحله تولید انجام شده باشد) که پس از مونتاژ یا عملیات تکمیلی محصول نهایی را تشکیل می دهند.
کالای امانی: کلیه کالاهایی که به صورت امانت در اختیار تحویل گیرنده یا سازمان قرارگرفته و انتظار می رود تا پس از طی اقدامات مربوطه به سازمان یا تحویل دهنده عودت داده شود.
کالا یا محصول نامنطبق: به هر قطعه یا محصولی که در هر یک از مراحل تولید مشخص شود، که مطابق با خواسته های سیستم کیفیت یا بازار فروش نباشد یا مستهلک و غیر قابل تولید باشد اطلاق می گردد، که این کالاها بعد از تعیین تکلیف شدن، ترمیم و به چرخه تولید بر می گردد یا غیر قابل ترمیم وضایعات شناخته می شوند.
کالای تجاری خریداری شده جهت فروش: این سری از کالاها شامل اجناسی هستند که توسط سازمان خریداری شده و بدون هیچ گونه تغییری در آنها برای فروش عرضه می گردد.
ضایعات یا اقلام اسقاطی: هر گونه کالا یا محصول نامنطبق که قابل تعمیر یا ترمیم نباشد و جهت صدور برای بازیافت یا فروش در انبار نگهداری می شود.
دارایی ثابت: کالاهایی هستند که سازمان آنها را نگه میدارد تا فرایند تولید کالاهای دیگر (ماننده: ماشین آلات تولیدی، زمین، ساختمان و…) یا ارائه خدمات به سازمان یا مشتریان (مثل رایانه، میز، کمد اداری و…) تسهیل گردد (مصرف نمی شوند).
در انبار قبل از هر کاری باید کالاها شناسایی شده و با توجه به تعاریف فوق هنگام تعریف هر کالا نوع آن که می تواند یکی از موارد زیر باشد مشخص می شود: مواد خام – کالای نیمه ساخته – کالای ساخته شده – دارایی ثابت – کالای تجاری – کالای مصرفی – ضایعات.
موجودی کالا در مدیریت انبارداری عبارتست از: دارائی های شهودی یا بعبارتی دیگر ذخیره ای از مواد و کالاست که برای مدت زمانی مشخص به صورت ثابت نگهداری می شود، کالاهای نامشهود جزء موجودی نمی باشد.
مدیریت موجودی: موادی که باید انبار گردند و مقدار هر یک از مواد. دلایل نگهداری موجودیها و انبار کردن آنها: – امکان دسترسی به موقع به مواد و کالای مورد نیاز. – تعیین بهترین الگوی سفارش دهی و بهترین مقدار موجودی.
– استفاده از تخفیفهای کلی در خرید عمده از تامین کننده کالا.
– عدم توقف عملیات تولید و زیان ناشی از آن، در صورت خرید یا تولید نشدن پیش از موعد مصرف کالا.
– کاهش آثار ناشی از نوسانات قیمتها در تامین مواد و کالا.
– جلوگیری از افزایش دفعات و مراحل خرید مواد و کالا و هزینه های سفارش آن (کاهش دفعات خرید باعث کاهش هزینه سفارش می شود). – امکان برنامه ریزی دقیق تولید بر اساس موجودی های انبار.
– مراقبت و نگهداری کالاها از سرقت، صدمه، ضایعه و طبقه بندی یا قفسه بندی صحیح اقلام.
– جوابگویی مطمئن به تغییرات احتمالی در افزایش تقاضای مصرف.
قابلیت ها و مهارت های انباردار:
– آشنایی کامل با عملیات دریافت، جابجایی، انبارش، تحویل کالا.
– آشنایی کامل به اصول انبارداری، کدگذاری کالا، آشنایی به انواع سندهای انبار.
– تسلط و آشنایی کامل با مواد اولیه، قطعات، محصولات نیمه ساخته، تمام شده و ضایعات.
– توانایی کار با رایانه و سیستم نرم افزاری انبار. – آشنایی با سیستم گردش موجودی FIFO و LIFO.
– آشنایی با مشخصات جابجایی، انبارش و Layout انبارها.
– آشنایی با مباحث لجستیکی مرتبط با انبار. – آشنایی با اصول ایمنی در انبارها.
– آشنایی با اصول ساماندهی و آراستگی محیط کار (۵S).
– آشنایی با روش های کنترل موجودی (حداقل موجودی، حداکثر موجودی، نقطه سفارش، میزان بهینه سفارش و…).
– آشنایی با تعریف فروشندگان و تولیدکنندگان کالا، کارپردازان، واحدهای درخواست کننده کالا (مراکز هزینه)، افراد تحویل گیرنده کالا.
وظایف عمومی مدیریت انبار (Warehousing Management):
– توصیه و پیشنهاد روش های انبارداری و اصلاح روش های موجود.
– اقتصادی کردن عملیات انبار و انبارداری.
– برنامه ریزی و کنترل موجودی های کالا در انبار.
– نظارت بر انجام عملیات انبارداری و تحویل گرفتن، نگهداری و تحویل کالا.
– مشخص نمودن دستور العمل بازرسی، بازبینی و بازنگری موجودیهای کالا در انبار و حفاظت انبارها. – ایجاد هماهنگی و برقراری ارتباط اصولی و روشمند با سایر واحدها.
– اداره کارکنان و سازماندهی انبار.
– نظارت بر اجرای صحیح محلیابی و جانمایی اقلام انبار و تجهیزات انبار.
– سرویسدهی و خدماترسانی و همکاری با سایر واحدها.
– سر و سامان دادن وضعیت انبارها و حل و فصل مسائل مربوط به اداره انبارها.
– هدفمند نمودن روش طبقه بندی موجودیهای کالا و نحوه چیدن، قرار دادن، جابجایی و حمل آنها در انبار. اهداف برنامهریزی مدیریت انبار
– کاهش هزینه های مدیریت انبارداری و نگهداری کالا، انجام فعایت های ضروری به صورت کارا.
– ارائه اطلاعات صحیح و دقیق به سایر بخش ها.
– حفظ و نگهداری مناسب کلیه اقلام در انبارها.
– کاهش هر گونه ضایعات و صدمات و آسیب رساندن به کالاهای موجود در انبار.
– ارائه خدمات موثر و جلب همکاری و رضایت سایر بخشها و کارکنان.
– کاهش میزان سرمایهگذاریها و پایین نگه داشتن حجم سرمایهگذاریها در انبار.
– سرعت بخشیدن به امور جاری و عملیاتی انبار.
– بکارگیری و آموزش کارکنان انبار با مهارتهای انبار.
– ارائه بهینه خدمات و برقراری ارتباط منطقی روشمند با کلیه قسمتها.
– تعداد انبارهایی که باید ساخته شوند و بهترین اندازه هر انبار.
– خدمت دهی بالا به مشتری.
منبع:
https://elearnpars.org/article/Paper-Storage-Management
خوشحال می شویم نظرات خود را با ما در میان بگذارید.